Η Κούβα είναι ένα ατελείωτο καρναβάλι συναισθημάτων. Τα μαγευτικά τοπία, η ζεστασιά του κόσμου, η μαγεία της τέχνης και της ιστορίας, η χαρά της μουσικής. Είναι επίσης ένας πολιτικός μύθος… Όμως, περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, είναι οι άνθρωποι που κάνουν την Κούβα να ξεχωρίζει, οι άνθρωποι που έχουν μια δική τους αντίληψη για τη ζωή και που χωρίς, υψηλό βιοτικό επίπεδο, ζουν καλά, γεύονται το πάθος και την ένταση της κάθε στιγμή.
Το Δεκέμβριο του 1995 ταξίδεψα στην Κούβα. Μπορώ να σας μιλήσω για τις αντιφάσεις που είδα γύρω μου, που για τους Κουβανούς δεν είναι παρά οι ιδιαιτερότητες του ίδιου τους, του πολιτισμού. Αν και στην πλειοψηφία τους οι Κουβανοί είναι απλοί εργαζόμενοι στα τουριστικά μαγαζιά, στις βιομηχανίες πούρων, στα χωράφια, παίρνουν από την πατρίδα δύο υπερπολύτιμα αγαθά, την Εκπαίδευση και την Υγεία (κάτι που φυσικά λείπει σε μας). Σχεδόν αμέσως ήρθα αντιμέτωπη με την στρατιωτική αστυνομία, ήθελα βλέπετε να τραβήξω υλικό με κάμερα χωρίς άδεια! «Δεν μπορείτε να σταθείτε εδώ. Απαγορεύεται. Πρέπει να φύγετε αμέσως!».
Στην τεράστια πλατεία της Επανάστασης η κίνηση ήταν αραιή. Εργασίες όμως γίνονταν για τον εορτασμό των 40 χρόνων επιστροφής του Φιντέλ από την Εξορία. Κατάλαβα ότι δεν υπήρχε λόγος να το συζητήσω, μόνο να υπακούσω. Τουρίστες, δολάρια, ελευθερία, όνειρα, ελπίδα, το αύριο μπερδεύονταν με τη μίζερη στολή και το όπλο του αστυνομικού, ο οποίος δεν ήξερε αν αισθανόταν περήφανος ή δυστυχισμένος. Στην Κούβα αυτά τα δύο είναι μπερδεμένα. Η επανάσταση δεν νικήθηκε από τους εχθρούς αλλά από τον ίδιο τον χρόνο, οι Αμερικάνοι δεν έκαναν ποτέ απόβαση, όμως το MTV τρύπωσε ύπουλα στα σπίτια τους…
Μια άλλη μέρα, σ΄ένα δρόμο της Αβάνας πρόσεξα μία αφίσα του κόμματος σε τέσσερα καρέ. Πάνω της διάβασα (με τη βοήθεια του φίλου μου) την ιστορία 40 χρόνων. Είδα ζωγραφισμένο το πείσμα που κάνει τους ανθρώπους να επιμένουν όταν όλα δείχνουν ότι το παιχνίδι παίχτηκε. Ένας άντρας λοιπόν, φοράει μια μπλούζα με τη μορφή του Τσε. Αρχίζει να τη βγάζει, στο τελευταίο καρέ μένει γυμνός με τη μορφή του Τσε κεντημένη στο στήθος του. Η Κούβα κέντησε την ουτοπία στο δέρμα της, δεν γινόταν αλλιώς.
Τελικά, υλικό από την πλατεία της Επανάστασης δεν τράβηξα ποτέ. Στους τουριστικούς οδηγούς άλλωστε το γράφουν καθαρά: αστυνομικούς, στρατιώτες, δημόσιους υπαλλήλους, μην προσπαθήσετε να τους μεταπείσετε να κάνουν κάτι παράνομο, μην διανοηθείτε να τους λαδώσετε να βρείτε τον μπελά σας. Ήταν ένα ταξίδι που είχε απ΄όλα, σοσιαλισμό, επανάσταση, συνωμοσίες, Κουβανούς εξόριστους, εμπάργκο, φτώχια, μιζέρια και υπερηφάνεια, ανακατωμένα, πουτάνες, ναρκωτικά, μπλεγμένα, θολά όπως ο αιώνας που έφευγε.
Δεν ξέρω τι θα γίνει μετά τον «επίσημο» θάνατο του Φιντέλ. Άλλωστε, τα πράγματα εδώ και πολύ καιρό έχουν ήδη πάρει το δρόμο τους…Η Κούβα είναι ένα ταξίδι που μου έχει αφήσει κάτι. Την επιθυμία να την ξαναδώ με ή χωρίς Φιντέλ.
